Malawi: wat doen wij hier eigenlijk?

Een vraag die ik mezelf regelmatig heb gesteld. Malawi is het land van de NGOs, maar is het land met die hulp nu echt vooruit gekomen?  Alledaagse voorbeelden: de vanuit het westen gedoneerde kleding, die in winkels zo goedkoop verkocht wordt, dat lokale kleermakers daar niet meer tegen kunnen concurreren. Een MRI scanner neerzetten voor kinderen met een hersenafwijking, terwijl de meest basale zorg voor deze kinderen nog niet geregeld is. Ik ben kritisch, soms zelfs boos. Wie zijn wij, wie ben ik, om te bepalen wat een ander nodig heeft?

Ik ben niet alleen kritisch op de gegeven hulp, maar ook op mezelf. Ik betrap mezelf soms op verbazing als het ziekenhuis zijn zaakjes goed op orde heeft. Als de voorraad met noodmedicatie bijgehouden wordt. Als er een quality improvement project loopt op de kinderafdeling dat de zorg verbetert. Ik ben onder de indruk als onze huishoudster assertief is en vooruit denkt. Waarom verbazen deze dingen me zo? Rijmen ze niet met het beeld dat ik (onbewust) heb van dit land en de mensen die er wonen?

Dat is denk ik de grootste les die ik geleerd heb: we zijn allemaal mens, we hebben allemaal capaciteiten en daarmee mogen we elkaar aanvullen. We zijn anders, maar gelijk. Sterker nog, door mij superieur te gedragen -te doen alsof ik het beter weet of beter kan, gebruik te maken van míjn geld om míjn ideeën over wat goed is uit te voeren- ondermijn ik het proces dat nodig is om duurzaam verandering te brengen. Ik heb mijn plaats geleerd en leer elke dag van de krachtige mensen die ondanks alle uitdagingen in hun land strijden voor verandering.

Wat doen wij hier eigenlijk? Ik heb nog steeds het antwoord niet. Wat ik wel weet, is dat ik m'n best doe. Als kinderarts dokter Emmie de ziekenhuisafdelingen wil laten samenwerken, maar niet de tijd en ruimte in haar hoofd heeft om dat op te starten. Als diëtist Patience kinderen met een ontwikkelingsachterstand eerder wil opsporen, maar nooit geleerd heeft hoe je dat kan doen. Wat is het mooi en bijzonder om op díe momenten te mogen ondersteunen. Zo mocht ik van dichtbij zien hoe mensen hun eigen land opbouwen, met maar een heel klein beetje hulp van buitenaf. Die opbouw gaat niet snel en is niet makkelijk, maar ik hoop wel duurzaam. En inmiddels zit ik met een gerust hart in Nederland, omdat ik weet dat er fantastische mensen zijn die het werk in dit uitdagende, maar mooie land voortzetten.